علامه‌اى براى تمام اعصار

شامگاه دوشنبه، بیست و پنجم آبان ماه سال 1377 بود که این خبر تاسف ‌بار در همه جا پیچید: “علامه محمدتقى جعفری، درگذشت” واقعا باورکردنش سخت بود که جهان اسلام یک روشنفکر و دانشمند بزرگ را از دست داده و چه بسا سالیان درازى باید طول کشد تا بلکه چنین شخصیتى پا به عرصه وجود نهد.

علامه محمدتقى جعفرى در سال 1304 هـ.ش در یک خانواده مذهبى به دنیا آمد. زادگاه او شهر تبریز و یکى از محلات قدیمى آن شهر بود. همگان اعتقاد داشتند که آن بزرگوار، کودکى با هوش و تواناست. به همین سبب هم دوران ابتدایى تحصیل را در آن شهر سپرى کرد اما به خاطر فقر و تنگدستى خانواده مجبور شد مدتى را به کار و کوشش بپردازد تا اینچنین چرخ خانواده به گردش درآید اما این کار روزانه نمى‌توانست مانعى باشد در برابر روح جستجوگر علامه؛ چنانچه ایشان در همان اوان جوانى با مشکلات بسیارى راهى شهر تهران شد و در مدرسه دینى مروى به کسب علم پرداخت و از محضر اساتید و علمایى چون آیت‌الله شیخ محمدرضا تنکابنى و میرزامهدى آشتیانى بهره‌هاى فراوان برد.

از آنجا که شهر قم از دیرباز مرکز علم و دانش دینى بوده است، علامه محمدتقى جعفرى هم براى سیراب کردن روح تشنه خود راهى این شهر شد. اما به خاطر شرایط پیش آمده در سال 1327 هـ .ش به سمت شهر نجف و حوزه علمیه آنجا رهسپار شد و این خود نقطه آغازى براى ایشان بود تا از دریاى بیکران علوم و معارف اسلامى بهره‌هاى فراوان ببرد. پس تا آنجا که برایشان میسر بود در محضر اساتیدى چون آیت‌الله خویى به تلمذ پرداخت و از مجالس درس آیت‌الله سیدهادى میلانى نیز استفاده کرده و اینچنین بر غناى علمى و فکرى خود افزود.

سرانجام آن بزرگوار پس از کسب علوم دینى چون فقه، فلسفه و... در سال 1337 هـ .ش به ایران بازگشت. مدت کوتاهى را در شهر قم و در محضر آیت‌الله بروجردى بود اما به دلایلى به شهر مشهد رفت و با تلاش و کوشش بسیار به امر تدریس و تحقیق و تالیف پرداخت.

بى‌تردید شخصیت علمى علامه جعفرى شخصیتى بى‌بدیل است‌زیرا او در اغلب علوم زمانه تبحر و مهارت خاصى داشت؛ چنانچه از یک طرف ایشان عالم علوم دینى چون فقه، اصول، فلسفه و... بود، از آن طرف در هنر و زیباشناسى سخنان و نظراتى در حد و حدود جهانى داشت و در کنار تمام اینها در ادبیات بخصوص شعر کهن صاحب نظر بود؛ فى‌المثل شرح پانزده جلدى استاد بر مثنوى معنوى مولوى از ابعاد گوناگون براى صاحبان فن ادبیات حائز اهمیت است و جالب آنکه در بسیارى مواقع، همین شرح مثنوى معنوى علامه یکى از مراجع مهم ادبى در سطوح دانشگاهى است.

از استاد علامه جعفرى آثار و تالیفات بسیارى به یادگار مانده است که تعداد آنها به بیش از 100 جلد مى‌رسد و در این میان مجموعه بیست و هفت جلدى شرحى بر نهج‌البلاغه که شرح کاملى بر خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان کوتاه امیر مومنان علی(علیه السلام) است از جهات گوناگون درخور توجه و شایسته‌ توجهات و مراجعات بسیارى است. از افتخارات دیگرى که علامه به جهان اسلام هدیه کرد، مناظره ایشان با صاحب‌نظران و روشنفکران دنیاى غرب است؛ آن طور که اکثر روشنفکران و اهالى قلم هنوز مناظرات استاد را با اشخاصى چون برتراندراسل، روژه گارودی، پروفسور عبدالسلام و... که در حدود هفتاد جلسه مى‌باشد به یاد دارند و از آن جلسات به‌عنوان افتخارى براى جهان اسلام و علوم دینى و فکرى مسلمین یاد مى‌کنند.

به هرحال هرچند علامه محمدتقى جعفرى در میان ما نیست اما آثار گرانبهایش همواره در میان همگان؛ بخصوص روشنفکران دینى از اهمیت خاصى برخوردار است. پس لازم است بیش از پیش شرایطى پیش آید تا نسل جوان جامعه با آثار قلمى این عالم و دانشمند بزرگ بیشتر آشنا شوند و ضمن بهره بردن از نوشته‌هاى ایشان، بر خود ببالند که در سرزمین اسلامى‌مان چنین شخصیت‌هاى بزرگى رشد و نمو کرده‌اند.

نویسنده:فرهنگ مهاجر /منبع:روزنامه رسالت

تهیه: شکوری

تنظیم: آقازاده